Project Description
Tradycyjny sad to ogólnopolski projekt edukacyjny organizowany jest przez Fundację Banku Ochrony Środowiska z myślą o zachowaniu różnorodności biologicznej Polski i zdrowiu społeczeństwa.
Projekt polega na poznaniu sadowniczego dziedzictwa polskich ziem i restytucji starych odmian drzew w formie szkolnego minisadu składającego się z co najmniej 5 drzew sadzonych na ogólnodostępnym terenie. W tym roku są to odmiany wiśni.
Nacisk kładziony jest na prowadzenie sadu w sposób naturalny tj. z doborem odpornych odmian dostosowanych do polskich warunków oraz zastosowaniem ekologicznego sposobu ochrony roślin, który ogranicza negatywny wpływ upraw na środowisko.
Projekt składa się z dwóch etapów – I Rozmawiamy o sadzie oraz II Zakładamy sad. Etapy dzielą się na mniejsze zadania.
Zadanie 1.1 Budowanie zespołu
Opiekun:
Karolina Małyga
Uczniowie:
Krzysztof Wlekliński, Oliwier Turostowski, Przemysław Naganowski, Julia Andrzejewska, Julia Ludkiewicz, Julia Jakubiak, Agnieszka Ślotała, Zofia Klupa, Wiktoria Wróblewska, Kinga Mendyka z klasy 3TF.
Nasz zespół został stworzony z uwzględnieniem naszych umiejętności oraz wiedzy. Jesteśmy zgraną grupą, dlatego podzieliliśmy się zadaniami.
- Julia L., Zofia oraz Agnieszka przygotowały kronikę i fotografowały wydarzenia. Dziewczyny zajęły się tym zadaniem, ponieważ interesują się fotografią i zdjęcia wykonane w ich gronie zawsze wyglądały oszałamiająco.
- Julia A. i Wiktoria przygotowały logo, okładkę kroniki oraz przeprowadziły wywiad z sadownikiem. Obie interesują się grafiką komputerową oraz nie brakuje im pomysłów, więc to zadanie było dla nich idealne.
- Oliwier i Krzysztof stworzyli plan (makiety) rozmieszczenia drzew oraz terenu przeznaczonego pod uprawę sadu. Mieliśmy ogromne szczęście, że w naszym zespole są tak uzdolnieni i mądrzy chłopcy – oboje interesują się geografią oraz są bardzo dobrzy z matematyki, dlatego to zadanie było dla nich idealne.
- Julia J. oraz Kinga zajęły się zbieraniem informacji o starych odmianach drzew owocowych. Wymienione dziewczyny najlepiej sprawdziły się w tym zadaniu, ponieważ dały radę znaleźć odpowiedzi na każde nurtujące nas pytanie.
- Zadaniem Przemysława było wykonanie prezentacji odnośnie całej naszej pracy. Polegało ono na zbieraniu informacji i zdjęć o wszystkim co robiliśmy oraz przedstawieniu tego w ciekawy sposób.
- Nad poprawnością wykonanych zadań oraz ich terminowością czuwała pani Karolina Małyga. Nauczycielka jest bardzo wyuczona w temacie konkursu, przypominała nam o robieniu wszystkiego na czas oraz wspierała w wykonaniu tego projektu by wyszedł jak najlepiej.
Okoliczności :
Bardzo lubimy projektować, więc konkurs jest idealną szansą na rozwijanie zainteresowań. Również fascynuje nas zdrowa żywność, produkty naturalne. Planowanie własnego sadu pomogło nam w zdobywaniu wiedzy.
Zadanie 1.2. Zdobywanie wiedzy
1.2.1. Przeprowadzenie przez opiekuna zespołu zajęć dotyczących znaczenia restytucji starych odmian drzew owocowych.
Pani Karolina Małyga przeprowadziła zajęcia pod tytułem Kuszenie „starym” jabłkiem. Nauczycielka przyniosła siedem jabłek, każde innej odmiany, zadaniem uczniów było odczytanie ich nazwy.
Główne tezy wykładu:
- Poznanie starych odmian jabłoni.
- Rola koloru we właściwościach jabłek.
- Historia sadownictwa w Polsce i na świecie.
- Przetwory z jabłek.
Nauczyciel wyświetlił prezentację o starych odmianach jabłoni. Pani Małyga wyjaśniała symbolikę kolorów owoców i co to oznacza dla drzewa. Kolejne slajdy przedstawiały historię rozwoju sadownictwa w Polsce i na świecie. Pani Karolina opowiadała również o znaczeniu starych odmian jabłoni, dlaczego są tak ważne oraz co wnoszą do puli genowej teraźniejszych sadów i restytucji. Pracą domową uczniów było przeprowadzenie wywiadu na temat starych odmian drzew.
1.2.2. Samodzielne zdobywanie wiedzy przez uczniów na temat tradycyjnych odmian wiśni oraz uprawy sadu metodą naturalną.
Linki do innych źródeł wiedzy:
https://www.swiatkwiatow.pl/tagi/tag/stare%20odmiany%20wi%C5%9Bni
http://www.szkolka-daniel.pl/stare-odmiany-wisni/
https://niepodlewam.pl/tag/wisnia-stare-odmiany/
https://drzewka-typer.pl/katalog-odmian-drzew/stare-odmiany/
https://forumogrodnicze.info/viewtopic.php?f=34&t=50298
Opis spotkania z sadownikiem:
Przeprowadziliśmy rozmowę z sadownikiem, który opowiedział nam jak najlepiej zadbać o sad wiśniowy oraz jak go założyć. Wyjaśnił nam co i jak mamy robić i udzielił kilka porad.
W naszym sadzie posadzimy wiśnię Łutówkę, ponieważ nie jest wymagająca i jest idealna dla osób zaczynających prowadzenie swojego małego sadu.
Środki ochrony roślin:
- Miedzian – przeciw rakowi bakteryjnemu (pryskamy przed pojawieniem się liści, kwiecień)
- Topsin – zapobiega brunatnej zgniliźnie (dawkowanie przed kwietniem)
- Sillit – zapobiega dziurkowatości liści, plamistości (kwitnienie)
- Kaptan – przeciw gorzkiej zgniliźnie (pryskamy po kwitnieniu)
- Mospilan – zapobiega mszycom
Dawkować wieczorem, rano aby nie zaszkodzić pszczołom.
Dodatkowe rośliny:
- Lawenda
Zadanie 1.3. Zaplanowanie sadu
1.3.1. Znalezienie odpowiedniego terenu do założenia minisadu
Opis położenia terenu i warunków siedliskowych, wymiary:
Do sadu wybraliśmy niezagospodarowaną ziemię na terenie naszej szkoły. Gleba jest przeciętnie żyzna, więc możemy posadzić tam wiśnię Łutówkę, która nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Teren jest ogrodzony dzięki temu zwierzęta nie będą miały dostępu do naszego sadu. Drzewka chcemy posadzić na dwóch obszarach o wymiarach 10m x 5m oraz 11m x 4m.
Uzasadnienie wyboru terenu:
Był to nie zagospodarowany teren, który marnował swój potencjał. Wybraliśmy to miejsce ponieważ jest ono osłonięte oraz dobrze nasłonecznione, gleba nadaje się do uprawy tego typu sadzonek. Uczniowie oraz pracownicy a nawet goście odwiedzający naszą szkołę będą mieli łatwy dostęp do sadu.
1.3.2. Stworzenie planu minisadu i wstępnego kosztorysu
Dobór odmiany oraz sposób rozplanowania:
Wybraliśmy Łutówkę, ponieważ nie jest aż tak wymagająca i jest idealna dla osób zaczynających prowadzenie swojego małego sadu. Cena tych drzew pozwala na zakup większej liczby sadzonek w dobrym stanie. W dodatku znamy doświadczoną osobę, która pracuje z tymi drzewami kilka dobrych lat, dzięki temu mieliśmy otwartą drogę do zdobywania wiedzy na temat prowadzenia sadu. Drzewa muszą być posadzone minimum 3,5 m od ogrodzenia aby mogły swobodnie rozrosnąć. Natomiast odległość pomiędzy sadzonkami powinna wynosić co najmniej 2 m.
Rośliny towarzyszące:
Lawendę wybraliśmy, ponieważ odstrasza komary i mole. Ważna jest też kwestia wizualna i uznaliśmy, że lawenda świetnie urozmaiciłaby nasz sad wyglądem jak i zapachem. Umieścimy ją przy chodniku, w miejscach gdzie drzewa by nie mogły swobodnie rosnąć.
Plan rozwijania projektu:
Gdy posadzimy nasze drzewa będziemy starali się regularnie wykonywać oprysk oraz podcinać. W następnych latach mamy zamiar powiększyć nasz sad o kolejne drzewa. Postaramy się dobrać również więcej odmian roślin towarzyszących aby upiększyć nasz teren. Gdy wiśnie już zaowocują z chęcią będziemy robić z nich różne przetwory. Myślę, że nawet zachęcimy uczniów i nie tylko do zakładania własnych sadów.
Zadanie 1.4. Promocja projektu
Opis apelu Dnia 11 marca 2022 roku o godzinie 12.00 w Zespole Szkół Technicznych im. Hipolita Cegielskiego w Śremie odbył się apel poświęcony projektowi Tradycyjny Sad. W czasie apelu członkowie zespołu – Sadownicy z ZST Śrem – zapoznali społeczność szkolną z prowadzonymi zadaniami. Uczniowie opowiedzieli o tworzeniu logo, podziale zadań, zdjęciach potrzebnych do wykonania planu mini sadu, spotkaniu z sadownikiem, zdobywaniu nowych wiadomości w związku z prowadzeniem sadu, stworzeniu planu i kosztorysu oraz wykonaniu kroniki. Uczniowie w ciekawy sposób i z zaangażowaniem opowiadali o wykonanych zadaniach. W czasie omawiania prezentacji zespół projektowy zwrócił między innymi uwagę dlaczego ważne jest przywracanie starych odmian drzewek owocowych do środowiska.
Liczba uczniów uczestniczących w apelu: 80
Link do opisu projektu „Tradycyjny Sad” na stronie szkoły:
https://zst.srem.pl/aktualnosci/tradycyjny-sad/
Tak przygotowane zadania i raporty złożyliśmy do oceny i czekamy na wyniki.
Nadeszły wyniki – w ogólnopolskiej klasyfikacji zajęliśmy 12 miejsce (na 67), tym samym przeszliśmy do II etapu projektu i uzyskaliśmy grant na założenie minisadu. Zespół Szkół Technicznych w Śremie będzie miał swój własny Sad u Hipolita!
Zadanie 2.1. Promocja projektu
Po uzyskaniu informacji o przejściu do drugiego etapu przygotowaliśmy plan działań oraz podzieliliśmy się zadaniami.
Plakaty i ulotki
Przygotowaniem materiałów reklamowych, a więc promocją projektu zajęły się Julka i Wiktoria. Dziewczyny świetnie sprawdziły się w tym zadaniu – Julka wykonała ulotki (format A4), a Wiktoria plakaty (format A3). Plakaty miały na celu informować społeczność o naszym przedsięwzięciu, zachęcały do odwiedzenia Sadu u Hipolita, zapoznania się z informacjami na stronie projektu oraz działaniami na naszej stronie szkoły i fanpage’u. Ulotki zawierały informacje: o celu projektu, dlaczego warto sadzić sady złożone ze starych odmian drzew, także zaproszenie do odwiedzenia naszego minisadu i zapoznania się ze stronami internetowymi projektu i naszych działań. Przygotowane materiały zostały rozwieszone.
Prezentacja dla rodziców
Krzysztof i Oliwier podjęli się przygotowania prezentacji dla rodziców. Chłopacy zebrali najważniejsze informacje o naszym projekcie i opisali najważniejsze etapy, m.in. jak powstał nasz zespół, logo, spotkanie z sadownikiem, tworzenie planu minisadu, opracowanie kosztorysu, powstawanie Kroniki sadu, sadzenie drzewek i dbanie o nie, działania ochronne i pielęgnacyjne w następnych miesiącach. Chłopacy opisali nasze poszczególne kroki w taki sposób aby zainteresować rodziców.
Aby obejrzeć prezentację, wystarczy kliknąć w link:
Spotkanie z rodzicami
31 maja pani Małyga zorganizowała spotkanie online z rodzicami, na którym wyświetliła i omówiła przygotowaną prezentację oraz zdjęcia przygotowanej przez nas Kroniki sadu. W spotkaniu wzięło udział 38 rodziców. Rodzice z zainteresowaniem wysłuchali prelekcji na temat naszego projektu. Link do prezentacji wysłaliśmy także przez edziennik do rodziców, tak aby mogły się z nią zapoznać osoby, które nie mogły wziąć udziału w spotkaniu online.
Linki do strony szkoły i fb
O naszym projekcie pisaliśmy także na stronie internetowej naszej szkoły, jej fanpage’u, youtube, także w gablocie szkolnej
https://www.facebook.com/zstsrem/posts/6030002607021742
https://www.schoolandcollegelistings.com/PL/Srem/535861463102578/Zesp%C3%B3%C5%82-Szk%C3%B3%C5%82-Technicznych-im.-Hipolita-Cegielskiego-w-%C5%9Aremie
Kronika Sadu
Julia, Agnieszka i Zofia kontynuowały pracę nad Kroniką Sadu. Dziewczyny dokumentowały każde nasze działanie.
Zadanie 2.2. Zakładanie sadu
Do naszych zadań należało:
- Zakupienie roślin sadowniczych, towarzyszących oraz innych materiałów.
- Stworzenie terminarza prac zakładania minisadu (opisanie sposobu zorganizowania prac agrotechnicznych).
- Stworzenie terminarza planu ochrony biologicznej do końca roku.
- Posadzenie drzew i roślin towarzyszących.
Opis sposobu zakładania minisadu:
10 maja Pani Dyrektor zakupiła dla naszego projektu drzewka wiśniowe w Centrum Ogrodniczym Sójka. Drzewka były na tyle duże, że musieliśmy iść po nie pieszo. Po przyniesieniu drzewek wstępnie przyłożyliśmy drzewka w miejsca gdzie miały być posadzone. Ziemia była tak twarda, że musieliśmy zalać te miejsca wodą. Następnego dnia mogliśmy już przystąpić do właściwych prac:
– a więc wykopaliśmy duży dołek – większy od donicy w której znajdowała się sadzonka
– sadzonkę posadziliśmy na takiej samej głębokości na jakiej znajdowała się na początku w donicy
– kopiąc doły, oddzieliliśmy glebę o lepszych właściwościach od tej o gorszej
– żyźniejszą glebę pozostawiliśmy na wysokości korzeni
– jak już sadzonki były umieszczone w dole, zasypaliśmy je ziemią i lekko ją ugnietliśmy – utworzyliśmy misę i podlaliśmy nowo posadzone drzewka dużą ilością wody.
W ten sposób posadziliśmy drzewka wiśni Łutówki. Posadziliśmy także rośliny towarzyszące, w naszym projekcie były to lawendy.
Kinga i Przemek przygotowali Terminarz zakładania minisadu
W okresie 12 miesięcy konieczne jest regularne podlewanie roślin, comiesięczne stosowanie środków owadobójczych w razie potrzeby, stosowanie naturalnego nawozu w celu właściwego wzrostu drzewek, ewentualne przerzedzanie, przycinanie i formowanie koron drzew, a przycięte rośliny należy zabezpieczyć maścią ogrodniczą. W czasie suszy drzewa muszą być podlewane, przy czym nie moczymy liści.
Maj 2022 | Kupujemy sadzonki drzew wiśniowych i lawendy, przynosimy je do szkoły oraz wstępnie planujemy miejsce dla drzewek w rzeczywistości. Kopiemy odpowiedniej wielkości dołki na sadzonki i nawadniamy ziemię w celu jej zmiękczenia i na drugi dzień sadzimy zakupione rośliny, dbamy także o teren przy szkolnym minisadzie. |
Czerwiec 2022 | Ponownie ściółkujemy glebę ściętą trawą. Rozwieszamy na drzewach przygotowane przez uczniów “urządzenia” odstraszające ptaki. |
Lipiec 2022 | Rozpoczynamy zbiory wiśni. Kontrolujemy i w razie potrzeby usuwamy części roślin objęte chorobami. Podpieramy gałęzie zbytnio obciążone owocami. Opryskiwanie kończymy co najmniej 10 dni przed zbiorami. |
Sierpień 2022 | Przycinamy rośliny tuż po zbiorze owoców. Usuwamy liście i gałęzie zacieniające owoce. |
Wrzesień 2022 | Usuwamy krzyżujące się gałęzie, robimy to raz na kilka lat. Kupujemy kolejne sadzonki drzew i krzewów owocowych. |
Październik 2022 | Odżywiamy glebę nawozami naturalnymi. Podpieramy gałęzie zbytnio obciążone owocami. |
Listopad 2022 | Sadzimy drzewa i krzewy owocowe do czasu aż ziemia nie zamarznie. Zabezpieczamy rośliny przed mrozem – słomą lub gałązkami świerkowymi oraz przed zającami – opaskami na pniu. Zbieramy ściółkę leżącą pod drzewami, opadłe liście, gałęzie i wyrzucamy je na kompost. Kontrolujemy i w razie potrzeby usuwamy części roślin objęte chorobami lub porażone przez szkodniki. |
Grudzień 2022 | Sprawdzamy czy drzewa i krzewy owocowe nie zostały uszkodzone przez zwierzęta czy szkodniki. Bielimy pnie drzew owocowych za pomocą mleka wapiennego dostępnego w centrach ogrodniczych, aby zapobiec pękaniu kory pod wpływem niskiej temperatury. |
Styczeń 2023 | Wycinamy chore, suche lub zbyt gęsto rosnące gałęzie. Nie tniemy drzew przy temperaturze niższej niż – 5ºC. Przeglądamy przechowywane owoce i wyrzucamy te z objawami chorób. Sprawdzamy stan zimowej ochrony i w razie potrzeby ją poprawiamy. |
Luty 2023 | Przycinamy młode drzewa, oraz nawozimy je naturalnymi nawozami (organicznymi). Sprawdzamy czy żadne gałęzie nie przemarzły lub są chore w innym wypadku należy je usunąć. |
Marzec 2023 | Sprawdzamy czy gleba jest odpowiednio kwaśna, jeżeli nie to kupujemy specjalistyczny nawóz do zakwaszania gleb. |
Kwiecień 2023 | Kontrolujemy wzrost owoców, sprawdzamy czy są chore, jeżeli tak to usuwamy je. Gdyby rośliny były zaatakowane przez owady, należy spryskać je. |
Julka opracowała Terminarz zabiegów ochrony biologicznej minisadu:
Odpowiednio wykonywane opryski drzew owocowych są gwarancją uzyskania zdrowych i smacznych owoców z własnej działki. Bardzo ważne jest też dobranie odpowiednich oprysków do naszego sadu. Ważnym elementem jest także dowiedzenie się co atakuje nasze drzewo czy jest to grzyb czy choroba a może owad. Aby się tego dowiedzieć trzeba dokładnie oglądać drzewa i szukać na nim martwiących nasz rzeczy takich jak np. plamy na liściach, dziury w owocach czy nadmiernie szybkie spadanie liści.
Opryski wiśni dzielimy na zapobiegawcze, które chronią drzewo przed infekcjami i szkodnikami oraz interwencyjne, w momencie pojawienia się objawów żerowania szkodników. W przypadku łutówki to opryski zapobiegawcze stanowią klucz w ochronie drzewa przed infekcjami. Gdy drzewo zostanie już zaatakowane przez jedną z chorób wiśni na wykonywanie oprysków preparatami chemicznymi zazwyczaj jest już za późno. Opryski wiśni wykonujemy w terminach uzależnionych od fazy rozwoju drzewa, czyli okresu fenologicznego. Okresy fenologiczne, w zależności od przebiegu pogody i odmiany wiśni, co roku mogą przypadać w innych terminach. Dlatego dokładny termin oprysku wyznacza się na podstawie obserwacji tempa rozwoju drzew.
Środki ochrony łutówki:
– mospilan który działa idealnie na mszyce
– miedzian który zapobiega brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych
– topsin raz Syllit zapobiega chorobie – drobna plamistość liści drzew pestkowych oraz jest to dobry oprysk przeciw zgniliźnie owoców.
– Emulpar który zapobiega szkodnikom wiśni.
Szkodniki: | Choroby: | Sprzymierzeńcy: |
-Mszyce -Bawełnica korówka -Nasionnica trześniówka -Przędziorek -Szpeciele, obrzęki -Kwieciak pestkowiec -Nasionnica trześniówka -Grzyby (Monilinia laxa) | -Monilioza -Rak bakteryjny -Drobna plamistość liści drzew pestkowych -Patogeny kory i drewna -Dziurkowatość liści
| -Biedronki -Pszczoły miodne -Trzmiele -Mrówki -Motyle
|
W przypadku brunatnej zgnilizny drzew pestkowych czy drobnej plamistości liści drzew pestkowych wiśnie opryskujemy preparatem Topsin M 500 SC. Ekologiczną alternatywą dla Topsinu są opryski wyciągiem z krwawnika (w rozcieńczeniu 1:10) lub skrzypu polnego (1:4). Bardzo pomocne są też opryski z chrzanu (stosuje się wyciąg lub wywar). Można także sięgnąć po gotowe preparaty na bazie naturalnych składników np. preparat Lecitec.
Wskazany jest także oprysk jesienny przeciwko drobnej plamistości liści drzew pestkowych wykonany 5% roztworem mocznika. Wykonujemy go po pierwszych przymrozkach, ale tuż przed opadnięciem wszystkich liści. Po zbiorach na drobną plamistość można wykonać także oprysk środkiem Syllit 65WP.
Szkodnikami, które głównie atakują wiśnie są: nasionnica trześniówka i kwieciak pestkowiec. W fazie nabrzmiewania pąków (luty-marzec) należy opryskiwać wiśnie preparatami olejowymi Emulpar 940 EC lub Promanal 60 EC. Niszczą one bowiem zimujące stadia szkodników, przez co w znacznym stopniu zmniejszymy występowanie szkodliwych owadów w okresie wegetacyjnym. Z chemicznych środków ochrony roślin w walce ze szkodnikami wiśni najbardziej skuteczny okazuje się być Mospilan 20 SP, który stosujemy zapobiegawczo w okresie bezlistnym na licinka tarninaczka oraz interwencyjnie po pojawieniu się objawów żerowania innych szkodników.
Okres bezlistny (Styczeń – luty)
Liciniek tarninaczek – Mospilan 20 SP (1,25g na 9l wody)
Okres nabrzmiewania pąków (Luty-marzec)
szkodniki wiśni – Emulpar 940 EC (90-120 ml na 10l wody) lub Promanal 60 EC (20 ml na litr wody)
brunatna zgnilizna drzew pestkowych – smarować maścią ogrodniczą Funaben Plus 03 PA miejsca po cieciu lub po powstaniu rany.
rak bakteryjny drzew pestkowych – Miedzian 50 WP(3g na 0,75l)
Przed kwitnieniem (kwiecień)
Mszyce – Mospilan 20 SP (1,25g na 9l wody)
brunatna zgnilizna drzew pestkowych – Topsin M 500 SC(15 ml na 7,5l wody)
gąsienice zjadające liście w tym zwójkówki liściowe – Mospilan 20 SP (1,25g na 9l wody)
dziurkowatość liści drzew pestkowych – Topsin M 500 SC(15 ml na 7,5l wody)
Kwitnienie (Maj)
drobna plamistość liści drzew pestkowych – Syllit 65WP (12g na 15l wody)
rak bakteryjny – Miedzian 50 WP(1,5g na 0,75l)
Po kwitnieniu, okres rozwoju zawiązków (koniec maja – czerwiec)
nasionnica trześniówka – Mospilan 20 SP (1,25g na 9l wody)
kwieciak pestkowiec – Mospilan 20 SP (1,25g na 9l wody)
Okres wzrostu owoców (czerwiec – lipiec)
rak bakteryjny – Miedzian 50 WP (1,5g na 0,75l)
dziurkowatość liści drzew pestkowych – Topsin M 500 SC(15 ml na 7,5l wody)
Po zbiorach (sierpień)
drobna plamistość liści drzew pestkowych – Syllit 65WP (12g na 15l wody)
nasionnica trześniówka – przekopywanie gleby pod drzewami po zbiorze owoców
A oto nasz gotowy Sad u Hipolita!
Wszystkie nasze działania zostały przedstawione w Kronice Sadu